Prilozi


Himnata na Makedonija e ispeana vo ku}ata na Sotir [uta

Nasko Sotir Nastoski

      "... Vlado Maleski, ni raska`a kako vo ovaa ku}a se rodila pesnata 'Denes nad Makedonija se ra|a novo sonce na slobodata' - himna na Makedonija koja vo negova muzi~ka i pevliva izvedba za prv pat e izvedena na pre~ekot na novata 1942 godina (na polno} na 31 dekemvri 1941 godina), na koj bila sobrana naprednata mladina vo Struga..." Ova e izvadok od tekstot objaven vo "Utrinski Vesnik" na 4 januari 2002 godina. So ova, Niko P. Tozi tvrdi deka dene{nava himna e ispeana za prv pat vo ku}ata na Vlado Maleski. Jas sum ubeden deka dene{nata himna na Republika Makedonija za prv pat e ispeana vo ku}ata na Sotir [uta.

      Denes ku}ata na Sotir [uta i tesnoto soka~e, gi nema. Tuka e izgradena nova gradba, a gra|anite na Struga, za ovoj istoriski nastan imaat postaveno spomen-plo~a. Gospodine Tozi, vo ku}ata na Sotir [uta, ve~erta koga za prv pat se ispeala dene{nava himna prisustvuvale 24 lica, me|u koi i ~etiri `eni: Venera Kalajxieska, Verka Nestorova, Venera Matoska i Slavka Kalajxieska. Tie se svedoci za toj nastan.

      So golema `elba ja slu{am emisijata "Sre}na nova 1942 godina" od novinarot na Radio Struga, Jovan Negrieski. ^estitki do nego {to uspeal da gi snimi u~esnicite na ovoj istoriski nastan za Republika Makedonija. Eve {to veli po~inatiot Vlado Maleski, vo toa vreme organizaciski sekretar na Mesniot komitet na KPJ za Struga:

      - Na 31 dekemvri 1941 godina, t.e., sproti Novata 1942 godina, vo ku}ata na Sotir [uta, vo koja {to, inaku, `ivee{e ~lenot na Mesniot komitet Milan Coba, koja be{e i najpogodna poradi prostoriite {to gi ima{e, se odr`a eden organiziran pre~ek na Novata 1942 godina. Toa prakti~no be{e eden sobir na najprogresivnoto me|u mladinata vo Struga. Vo organizacija na SKOJ, na Mesniot komitet na SKOJ, so pomo{ na mesniot komitet na Partijata, osobeno onoj sektor za propaganda, be{e podgotvena edna programa koja treba{e da dejstvuva mobilizira~ki vrz prisutnite. I taka, kako kuriozitet, tokmu na ovaa priredba, zna~i sproti novata 1942 godina, prvpat e ispeana vo Struga popularnata pesna "Denes nad Makedonija se ra|a". Za ovoj nastan vakvi usni ka`uvawa davaat i pokojniot Stefan Nestoroski - Demir, Bore Haxieski (mlad skoevec):

      "Jas, kako discipliniran skoevec, ve~erta, vo zaka`anoto vreme, podobro oble~en, pojdov kaj Sotir [uta doma. Na vratata me pre~eka Sotir [uta i u{te eden drugar. Sotir mi re~e vedna{ da se ka~am gore vo odajata nad ~ar{ijata. Tamu bea: Vlado Maleski, Vasil Kalaxioski so `ena mu Venera, Niko Nestor so `ena mu Verka, Milan Coba, Stevo Baltoski, Bore @upanoski, Sotir [utoski, Stevo Nestor, Stefan Opet~eski svire{e na harmonika i drugi..."


Tekstot e prevzemen so na{e ureduvawe od izdanieto na vesnikot Utrinski Vesnik za 14 Januari 2002 godina.